Pieniny to góry wapienne położone pomiędzy Kotliną Orawsko-Nowotarską i Pogórzem Spisko-Gubałowskim. Stanowią one strefę o szerokości od 2 do 6 kilometrów, przeciętą malowniczym i krętym przełomem Dunajca. Dzielą się na trzy części:
- Grzbiet Braniska-Hombarku pomiędzy Dursztynem a Niedzicą
- Pieniny Właściwe w okolicach Trzech Koron (982 m n.p.m.)
- Małe Pieniny pomiędzy Czorsztynem a Szczawnicą na wschód od Dunajca
Najwyższymi szczytami Pienin są: Żar-Branisko (879 m n.p.m.) w Pieninach Spiskich, Trzy Korony (982 m n.p.m.) w Pieninach Właściwych oraz Wysoka (1050 m n.p.m.) w Małych Pieninach. Dzięki budowie geologicznej (Pieniny w całości zbudowane są ze skał wapiennych) na przestrzeni tysięcy lat, poprzez stałą erozję, powstały liczne twory skalne takie jak: Trzy Korony, Sokolica, Czertezik oraz niezwykle malowniczy przełom Dunajca.
Według najnowszych badań geologicznych uważa się, iż Pieniny powstały na dnie mórz w kilku epokach geologicznych. Ich wypiętrzanie trwało miliony lat. Równoczesna erozja powodowała modelowanie rzeźby terenu, którą możemy aktualnie podziwiać wybierając się choćby na spływ przełomem Dunajca. Szczyty w Pieninach zbudowane są głównie z odpornych na wszelką erozję skał jurajskich, a z kolei w dolinach i na przełęczach dominują kredowe skały osadowe, które są bardzo podatne na erozję, a ich zmiany choć nie widoczne gołym okiem trwają po dziś dzień. Dzięki takiej budowie geologicznej możemy podziwiać w Pieninach przepiękne strzeliste turnie i głębokie wąwozy i przełomy rzek.
Pod względem klimatycznym Pieniny odbiegają zdecydowanie od innych polskich gór. Ich klimat jest łagodniejszy niż w Tatrach, Beskidach czy Sudetach. Średnia roczna temperatura wynosi 6,3C w dolinach i 4C na szczytach. Opady są niewielkie, gdyż cały obszar Pienin znajduje się w cieniu opadowym okolicznych, wyższych pasm górskich (Beskidów i Tatr). Pokrywa śnieżna zalega zwykle od połowy listopada do końca kwietnia.
Pod względem flory i fauny Pieniny są jednym z najbardziej urozmaiconych obszarów w Polsce. Występuje tu około 1100 gatunków roślin i około 13000-15000 zwierząt. Występują tutaj rośliny reliktowe takie jak: chryzantema Zawadzkiego, jałowiec sabiński, dębik ośmiopłatkowy oraz rośliny endemiczne: mniszek pieniński, pszoniak pieniński. Większość występujących tu przedstawicieli fauny to bezkręgowce, wśród których występują gatunki endemiczne owadów: niepylak apollo. Z innych zwierząt wymienić należy tu wiele ptaków drapieżnych, 10 gatunków płazów oraz większe ssaki takie jak: dziki, sarny, jelenie, rysie. Odwiedzając Pieniny należy pamiętać, że regionie tym występuje dość liczna populacja żmii zygzakowatej, które to gady latem bardzo lubią wygrzewać się na ciepłym skalnym podłożu i przez naszą nieuwagę mogą zrobić nam krzywdę.
Na terenie Pienin utworzono w 1932 roku Pieniński Park Narodowy (praktycznie w tym samym czasie po stronie słowackiej powstał PIENAP), dzięki którym obszar ten stał się prawnie chroniony, a jego walory przyrodniczo-kulturowe możemy podziwiać do dnia dzisiejszego.
Źródła:
www.wikipedia.pl
www.pieninypn.pl
Nyka Józef, "Pieniny", Wydawnictwo Latchorzew, 2008
